Psychologisch kapitaal – de medewerker en de winst, deel 5: Zelfeffectiviteit

In de laatste blog over PsyCap behandelen we zelfeffectiviteit. Zelfeffectiviteit (self-efficacy) is een bekend begrip sinds de psycholoog Bandura het ontwikkelde in de jaren zeventig. Het gaat om een specifieke variant van zelfvertrouwen – het vertrouwen dat jij een specifieke taak wel of niet kunt uitvoeren.

Deze blog is de laatste in de reeks waarin Matthijs Steeneveld en Jules Reijnen uitleggen hoe je het psychologisch kapitaal in je organisatie en bij jezelf kunt vergroten. Eerder vertelden we hoe PsyCap zorgt voor betere prestaties, hoe optimisme zorgt dat je proactief wordt, hoe doelgericht hoopvol zijn zorgt dat je meer bereikt en hoe veerkracht zorgt dat je beter met tegenslag omgaat.

De wetenschap

Het laatste element van Psychologisch Kapitaal is zelfeffectiviteit. Het is het geloof in eigen kunnen bij een specifieke taak. Dit geloof is een realistische inschatting van dat de ingezette moeite leidt tot een gewenste uitkomst. Geen blindelings naïef vertrouwen dat alles goed komt, maar een gestaafd en overwogen vertrouwen. Het is de overtuiging en het vertrouwen in eigen vaardigheden, motivatie, cognitieve bronnen en acties, die je inzet om een bepaalde taak te volbrengen. Daarnaast leidt zelfeffectiviteit tot meer motivatie. Logisch, je begint liever aan een project als je het vertrouwen hebt dat je gaat slagen.

Het prettige aan zelfeffectiviteit is dat het een opwaartse spiraal kent. Door zelfeffectiviteit te trainen neemt deze toe, waardoor je meer uitdagingen aangaat en je vaardigheid toeneemt, wat vervolgens leidt tot meer zelfeffectiviteit. Resultaat, medewerkers kiezen projecten in de buurt hun kunnen, zijn meer gemotiveerd en krijgen meer voor elkaar. Klinkt goed toch? Aan de slag er mee!

Aan de slag

Zoals gezegd: zelfeffectiviteit neemt toe als je projecten doet die net boven je eigen kunnen liggen. Word je bewust van wat je bereikt hebt. Geef en vraag om complimenten. Zet daarbij je directe collega's in – door het ontvangen van gemeende en specifieke complimenten over het werk krijg je een beeld van waar je goed in bent en je ontwikkelt op deze manier een constructief zelfinzicht. Wel zo handig bij de keuze van jouw rol bij het volgende project en het daaropvolgende succes.

Een andere manier om je zelfeffectiviteit te vergroten, ligt in het terughalen van succeservaringen en inzicht in hoe anderen een uitdaging hebben volbracht. Ga eens terug in het verleden en denk eens aan de keren dat je succesvol was, bijvoorbeeld toen je de hoofdrol had in dat succesvolle project. Denk eens aan waar je trots op bent. Deel deze verhalen en vertel op welke manier jij dit aanpakte. Maak hiervan een overzicht; welke kernwoorden komen naar boven? En haal het aankomende project nu eens voor de geest; welke kernwoorden die je zojuist hebt opgeschreven, kun je hiervoor inzetten? Met andere woorden, met welke middelen waarin jij vertrouwen hebt, kun jij het aankomende project tot een succes maken? Of zoek een rolmodel, iemand die een vergelijkbare taak als waar jij nu voor staat succesvol heeft volbracht. Onderzoek hoe diegene dat heeft volbracht en wat jij hiervan kunt leren.

Het effect

Gedurende onze trainingen over zelfeffectiviteit, gaven de deelnemers aan dat ze meer vertrouwen hadden in hun eigen kunnen. Ze werden meer gemotiveerd en minder gestrest. De deelnemers konden goed benoemen welke vaardigheden en bronnen ze inzetten. Zoals de jonge ambtenaar die opeens een nieuw project aanging, omdat ze een veel duidelijker beeld had van wat ze wel en niet kon én hoe ze zichzelf kon ontwikkelen. Ook uit onderzoek blijkt dat mensen na een training zelfeffectiviteit meer vertrouwen hebben en vervolgens beter presteren.