Psychologisch kapitaal – de medewerker en de winst, deel 4: Veerkracht
Organisaties lijken allemaal op zoek naar veerkracht. Tegenslag? Sta weer op! Mislukt project? Probeer het nog een keer. Veerkracht zorgt dat je kunt doorgaan als het tegenzit. De vraag is alleen: Hoe kom je aan veerkracht? Het blijkt dat dit niet alleen een karaktertrek is, maar dat je jezelf kunt trainen in veerkrachtig zijn. In deze blog vertellen we wat veerkracht is, hoe je het wordt en wat je er aan hebt.
Deze blog is nummer 4 in een serie waarin Matthijs Steeneveld en Jules Reijnen uitleggen hoe je het psychologisch kapitaal je organisatie als in jezelf kunt vergroten. Lees hier het eerste artikel over positieve psychologische capaciteiten die zorgen voor betere prestaties, hoger welbevinden en beter omgaan met stress en deel 2 over de voordelen van optimisme uitgelegd – en hoe je het bereikt. In deel 3 schreven we over het hoe en waarom van hoop.
De wetenschap
Volgens Luthans is veerkracht de capaciteit om bij tegenslag, conflict en falen weer terug te veren. De bedoeling is dat je niet opgeeft, maar juist de uitdaging aangaat. Actie ondernemen om tegenslag tegen te gaan. Twijfel en onzekerheid kunnen hanteren en loslaten. En dan verder met datgene wat belangrijk is. Dát is veerkracht. Veerkracht is soms zelfs nodig bij positieve gebeurtenissen – niet overdonderd worden door succes bijvoorbeeld, maar juist proactief en constructief blijven.
Aan de slag
Het vergroten van veerkracht – van jezelf of anderen – kan op een aantal manieren. Richt je ten eerste op je assets and resources – je vaardigheden, kennis en bronnen. Dan kun je problemen namelijk beter oplossen en heb je er ook meer vertrouwen in. Dus ga op die training om beter met het computerprogramma om te gaan of een project te leren managen; vergroot en versterk je netwerk en werk aan je eigen psychologisch kapitaal.
Daarnaast kun je de kans op problemen verkleinen. Let er dan wel op dat je niet alles gaat vermijden – dat zorgt voor minder veerkracht en mindere resultaten. Een betere aanpak is het in kaart brengen van risico's en daar passende plannen voor te maken.
Ten derde kun je je richten op het omgaan met de risico's. Zorg dat je constructieve risico-managementstrategieën ontwikkelt – dat je bij problemen actie onderneemt en een houding aanneemt die zorgen dat het probleem wordt opgelost en jij weer verder kan. Gebruik hierbij de vaardigheden en hulpbronnen die je tot je beschikking hebt. Wat kan helpen is om inspiratie op te doen uit rolmodellen. Hoe zijn mensen als Nelson Mandela, Gandhi of iemand met een ernstige ziekte met hun tegenslag omgegaan? Hoe bleven ze actief, vonden ze steun en hielden ze moed? Hieruit kun je inspiratie en vertrouwen putten dat de tegenslag niet eeuwig is. Je kunt die inspiratie ook halen uit je eigen ervaringen. Bedenk hoe jij eerder met lastige situaties bent omgegaan. En haal daar strategieën en hoop uit dat het deze keer misschien wel goed komt. Kort gezegd: Onderneem actie en ga met de lastige situatie aan de slag – dat zorgt voor meer veerkracht en alle bijbehorende positieve effecten.
Wat je vandaag al kunt doen is een lijstje maken: Wat kun jij doen en wie kun jij inschakelen als er iets tegenzit met jouw project of opdracht? Let er op dat je dingen kiest waar jij invloed op hebt – jij kunt naar je baas stappen, maar je kunt misschien niet de klus aan iemand anders geven. Als je hier eens vijf minuten over nadenkt, creëer je al een eigen vangnet om zélf problemen aan te pakken.
Het effect
Veerkracht zorgt ervoor dat mensen beter met problemen en obstakels om kunnen gaan. Dat zorgt er ook direct voor dat medewerkers minder bezorgd zijn voor tegenslag – dat is niet zo erg meer als je daar mee om kunt gaan. Daardoor wordt de energie in het project gestopt, in plaats van in het gepieker. Ook prestaties en tevredenheid nemen toe als je veerkrachtiger bent.
In onze veerkrachttrainingen blijken mensen meer gemotiveerd te raken. Ze zijn minder aangedaan door de tegenslag en ontwikkelen zelf plannen en ondernemen zelf actie. Op de werkvloer zijn ze pro-actiever en krijgen meer voor elkaar.
De afgelopen weken hebben we alle vier de PsyCap-factoren toegelicht met concrete suggesties hoe je deze kunt vergroten – voor jezelf en in je organisatie. Woensdag 15 oktober verschijnt het afsluitende artikel.
Mijn naam is Matthijs Steeneveld, psycholoog. Ik ben in 2010 begonnen als zelfstandig trainer voor bedrijven, overheden en particulieren. Al mijn werk is op basis van positieve psychologie – versterken van dat wat goed gaat, werken aan talent, motivatie en welbevinden. Ik heb het platform World Peace of Mind mede-opgericht om organisaties te helpen positieve psychologie in te zetten om hun medewerkers en organisaties te versterken. Daarnaast zit ik in het bestuur van de sectie Training & Opleiding van het NIP (de beroepsvereniging voor psychologen); doceer ik als freelance docent bij de Universiteit Leiden en ben ik actief bij Stadslab Leiden.
