Innoveerkracht 19: Leidingschap –­­­­­­ van functie naar rol

In deze serie blogs gaat Guido van de Wiel, auteur van het boek Innoveerkracht, in op de term innoveerkracht. Innoveerkracht gaat over het leren te leren, zodat mensen in organisaties zich – fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel – optimaal kunnen blijven voeden op een manier die op dat moment bij hen past én die aansluit bij de veranderende omgeving.

Het leiderschap zoals in deze vorige blog beschreven kan iedereen ontwikkelen. In nieuw leiderschap is leiderschap niet zozeer een functie, maar veel meer een rol of een in te zetten kwaliteit.



Een consequentie hiervan is dat leiderschap niet meer per se aan één iemand voorbehouden hoeft te zijn. Leiderschap verschuift van functie naar rol. Leiderschap wordt veel meer een kwaliteit die in te zetten is, zodra er visie, structuur, afstemming of coördinatie nodig is. Niet vaker, maar ook niet minder vaak. We verschuiven van leiders naar situationeel 'leidingschap'.



Eigen leiderschap


Wie zich altijd richt tot een en dezelfde leider, levert zijn eigen leiderschap in. Of, zoals Amy Mindell (Deep Democracy) beschrijft: 



'While great attention and emphasis are placed on the overt leadership of an organization, city, or nation, in deep democracy the concept of the leader is understood as a role that is shared by all. The moment that we say that we want our leaders to do a better job, to make better decisions, or even applaud their leadership, we are also acknowledging, however consciously or unconsciously, that those leaders are also a ghost role inside of us, a part of each of us that wants to step into her or his own leadership potential.'



Juist de focus op het eigen leiderschap zal nodig zijn om wendbaar en veerkrachtig te zijn in elke situatie. In hoeverre zijn we bewust van ons eigen leiderschap en in hoeverre kunnen we er zelf op elk moment over beschikken? Het voordeel als iemand zich bewust is van zijn eigen leiderschap en daar in het hier-en-nu toegang toe heeft, is dat die kwaliteit dan altijd aanwezig en beschikbaar is. Hierdoor kan iemand er real time gebruik van maken. In alle situaties, voorzien én onvoorzien. Dit eigen leiderschap vervangt het gegeven dat iemand eerst toestemming moet vragen aan zijn leidinggevende, wat tijd kost en eigenaarschap weghaalt. Denk aan een caissière in een supermarkt op een drukke zaterdagochtend. Zij krijgt een klant voor zich die vergeten is een tros bananen te wegen. Stuurt ze hem terug naar de groenteafdeling of maakt ze zelf een schatting van de prijs en stelt ze voor om bijvoorbeeld één euro vijftig te rekenen? Kiest ze voor het eerste, dan staat ze in haar gelijk. Kiest ze voor het tweede antwoord, dan staat ze voor haar zaak en werkt ze aan ambassadeurs voor haar supermarkt. Rij tevreden, klant tevreden, caissière tevreden, baas tevreden. Misschien betaalt de klant iets teveel of iets te weinig, maar dat weegt – letterlijk – niet op tegen de snelheid, de service en het getoonde eigenaarschap.