Geef hoogbegaafde medewerkers de ruimte
De kans is groot dat er één of meerdere hoogbegaafde medewerkers bij uw organisatie werken. Dat is heel positief, want met hun intelligentie, creativiteit en loyaliteit kunnen zij het verschil maken. Maar het is dan wel zaak dat ze de ruimte krijgen die ze nodig hebben. En belangrijker nog: dat u en de direct leidinggevenden binnen uw organisatie hoogbegaafdheid (h)erkennen.
Signalen
Ondanks de genoemde en vaak geroemde kwaliteiten van bovengemiddeld intelligente mensen, komt het voor dat zij zich niet prettig voelen op hun werk. Veel voorkomende signalen waaraan u dit kunt herkennen zijn:
- Problemen met autoriteit
- Het hanteren van een (te) hoge meetlat
- Het minder goed om kunnen gaan met kritiek
- Niet zo toegankelijk zijn voor collega's
- Moeite met het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen
- Snel verveeld zijn; interesse verliezen bij alledaagse of routinematige zaken
- Onbegrip en ongeduld tonen als anderen niet zo snel schakelen tussen denken op conceptueel en detailniveau
- Arrogant overkomen
'Lastige medewerker'
Ook binnen uw organisatie werken ongetwijfeld hoogbegaafde medewerkers die een of meer van bovenstaande problemen ervaren. En als hr-professional zult u hierover vast wel eens spreken met de direct leidinggevenden van die medewerkers. Uit onbegrip, onwetendheid of frustratie kunnen deze situaties of medewerkers al snel als 'lastig' worden bestempeld. In veel gevallen is dit terug te voeren naar geen of onduidelijke/niet begrepen communicatie. Zo kan het voorkomen dat hoogbegaafde medewerkers eerst het resultaat van hun denkproces naar voren brengen, voordat zij zich realiseren dat ze te snel gaan. Daar kunnen collega's wel eens moe van worden, omdat het voor hen een omweg is naar hun eigen denkniveau.
Bewustwording en inzichten
Als een leidinggevende een probleem signaleert bij een werknemer is het zaak om in gesprek te gaan. Een gespecialiseerde coach betrekken bij de werksituatie of persoonlijke problemen, geeft de extra aandacht die nodig is. Een hoogbegaafde medewerker vindt meestal dat hij/zij geen coach nodig heeft. Bewustwording is dan stap één. Hulp bij de hierboven beschreven issues op het werk vormt stap twee. De inzichten van een leidinggevende kunnen hierbij van grote waarde zijn. De ervaring leert dat dit gewaardeerd wordt en kan bijdragen om de kwaliteiten van de medewerker op een juiste wijze sterk in te zetten. Ook de organisatie profiteert hiervan.
Verborgen potentieel
Organisaties die hoogbegaafde medewerkers in dienst hebben, beschikken over een schat aan verborgen potentieel. Als hr-professional kunt u met persoonlijke aandacht, samenwerken aan bewustwording en eventueel samen een plan van aanpak maken, gericht bijdragen aan het zichtbaar maken van dit potentieel en het benutten voor uw organisatie. Oplossingsgerichte en pragmatische coaching in combinatie met effectieve methodieken waaronder de KernTalentenAnalyse, zijn hierbij zeer waardevol. Maar liever nodig ik u eerst uit om in gesprek te gaan over de signalen die hoogbegaafde medewerkers kunnen afgeven en de basisvragen die daarmee samenhangen. Zoals:
- Wat zijn typische kenmerken? En hoe herken je ze? Hoogbegaafden maken bijvoorbeeld vaak grote gedachtesprongen. Ook hebben ze een zeer sterke drang naar autonomie en een eigen tijdsindeling.
- Hoe maak je het bespreekbaar? Het persoonlijke gesprek aan te gaan is altijd een goede keuze. Het is belangrijk dat de medewerker zich gehoord, begrepen en lekker in z'n vel voelt. Ook is het essentieel om zoveel mogelijk vertrouwen en ruimte te geven zodat excelleren, onderzoeken en creëren vanzelf gaat.
- Hoe voorkom je dat een medewerker op een zijspoor belandt? Hiervoor is het cruciaal dat leidinggevenden (en collega's) begrip tonen voor en leren omgaan met zijn/haar veelzijdigheid. Daarnaast is het belangrijk om zijn/haar vaak andere zienswijze te omarmen.
